Baankansen en AI?

In dit artikel:

Herman Leusman, loopbaanadviseur bij Passiebility in Leeuwarden, beschrijft hoe arbeidsmarkten onvoorspelbaar zijn: na zijn hbo-afstuderen in 1982 zat hij werkloos op de stoep van het arbeidsbureau en die onzekerheid kent hij nog steeds — nu in tijden van snelle opkomst van artificial intelligence. Hij raadt cliënten aan AI-tools zoals ChatGPT te gebruiken voor cv’s, sollicitatiebrieven, arbeidsmarktverkenning en loopbaanadvies, en ziet voorbeelden waarin AI mensen helpt (bijvoorbeeld een dyslectische klant die met AI uitstekende reisartikelen schrijft).

Tegelijkertijd waarschuwt Leusman voor massale vervanging van banen door automatisering: klantenservice, receptiewerk, administratieve functies, vertalingen, bepaalde medische taken en zelfs journalistieke teksten lopen risico. Praktische, fysiek aanwezige beroepen — leraren, verpleegkundigen, verzorgenden, technische vakmensen, ICT-specialisten, chauffeurs, financieel specialisten en hoveniers — blijven voorlopig gunstige vooruitzichten bieden, omdat ze veel menselijk handelen vereisen.

Het kernprobleem is volgens hem niet zozeer verlies van productie (het bbp kan gelijk blijven of groeien) maar de verdeling van welvaart en de toegenomen onzekerheid bij beroepskeuzes. AI kan mensen helpen werk te vinden en taken te verbeteren, maar door efficiency- en kostenmotieven raken steeds meer mensen overbodig, wat maatschappelijke en sociale vragen oproept over herverdeling, opleiding en toekomstbestendigheid van beroepen.