Als bijna alle mensen in dieren zijn veranderd

In dit artikel:

In Albatros van Yorick Goldewijk verandert een magisch element het alledaagse: opeens zijn Abels ouders en veel buren dieren – zijn moeder een hert, zijn vader een hond – terwijl de dertienjarige Abel zelf mens blijft. Die vreemde transformatie roept meteen vragen op over oorzaak en betekenis: waarom zijn juist sommige mensen gespaard? Is het een straf, een metaforische afrekening met de mensheid, of iets anders?

Het verhaal speelt in een niet-gespecificeerd land dat al lange tijd verscheurd wordt door een gewelddadige oorlog tussen zuiderlingen en noorderlingen. Tijdens zijn tocht naar het noorden ontmoet Abel het meisje Kat, ook zij mens gebleven. Samen, per scooter, reizen ze naar de kust om antwoorden en mogelijk andere mensen te zoeken. Hun reis vormt de ruggengraat van de roman, die realistische oorlogsbeelden combineert met het ontwijkende, bijna kafkaëske magische gegeven.

Abel en Kat zijn karaktermatig elkaars tegenpolen: Abel is dromerig, zachtaardig en mensgericht, Kat is boos, onverbiddelijk en wantrouwend tegenover mensen. Die tegenstelling wordt niet alleen persoonlijk maar ook thematisch benut: beiden hebben uiteenlopende versies van de waarheid over de oorlog, beïnvloed door gekleurde berichtgeving en complottheorieën. Daardoor brengt het boek actuele vragen naar voren over persoonlijke verantwoordelijkheid in tijden van conflict — kwesties die lezers gemakkelijk koppelen aan hedendaagse oorlogssituaties zonder dat de roman expliciet naar een concreet conflict verwijst.

Thematisch onderzoekt Goldewijk wat het betekent mens te zijn, en doet dat kritisch: de transformatie naar dieren lijkt een commentaar op negatieve kanten van de mens — egoïsme, destructie — terwijl tegelijk ruimte blijft voor menselijkheid in vorm van liefde, verbeelding en muziek. De balans tussen wanhoop en kleine hoop blijft ambivalent; het slot is prikkelend en kan bij lezers discussie oproepen over of de afloop gewenst of overtuigend is.

Stilistiek en karaktertekening tonen een volwassen schrijver: Goldewijk, die eerder succes oogstte met het Gouden Griffel-winnende Films die nergens draaien, heeft zijn vakmanschap aangescherpt. Albatros is doorwrocht en indringend, een urgente jeugdroman die jonge lezers serieus neemt en uitdaagt. Vergelijkingen met oudere werken zoals Guus Kuijers N (1977) worden genoemd, maar Goldewijk kiest een eigen thematische route. Albatros, 224 pagina’s, verschijnt bij Ploegsma en is geschikt vanaf circa 12 jaar.