AI-beelden als politiek wapen. RUG-wetenschapper: 'Dit is nog maar het begin'

In dit artikel:

Promovendus Tsegaye Misikir Tashu van de Rijksuniversiteit Groningen waarschuwt dat AI-gegenereerde beelden snel uitgroeien tot een nieuw politiek wapen. Hij bestudeert hoe AI taal en beeld produceert en hoe die middelen ingezet worden om mensen te misleiden. Recent leidde dit tot ophef toen met AI gemanipuleerde foto’s van GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans — onder meer zogenaamd gearresteerd en in businessclass — werden verspreid via een geheime Facebookpagina. Twee Kamerleden van de PVV deelden de beelden; de pagina is inmiddels offline en PVV-leider Geert Wilders heeft zijn excuses aangeboden.

GroenLinks-PvdA deed aangifte van laster tegen de beheerders en meldt ook bedreigingen die in de reacties verschenen. Tashu benadrukt dat niet de AI zelf maar de mens achter het misbruik aansprakelijk is: wie bewust valse informatie verspreidt met schadelijke intentie kan strafrechtelijk worden vervolgd. Tegelijkertijd wijst hij op een bredere zorg: technologie die aanvankelijk bedoeld was om te helpen, wordt nu gebruikt om geloofwaardige maar fictieve gebeurtenissen te creëren, iets wat volgens hem “nog maar het begin” is.

Op beleidsniveau werkt de EU aan de AI Act, die vanaf 2026 volledig van kracht moet zijn en eisen oplegt aan ontwikkelaars (providers) en gebruikers in de publieke sfeer (deployers) om transparantie en veiligheid te waarborgen. Privégebruik valt grotendeels buiten die regels, maar bestaande strafwetten kunnen misleiding en laster al aanpakken. Tashu waarschuwt dat wetgeving moeite heeft gelijke tred te houden met technologische ontwikkelingen en pleit voor meer publiek bewustzijn en bronkritiek, omdat AI-beelden, stemmen en teksten binnen enkele jaren nauwelijks van echt te onderscheiden zullen zijn.