Afschaffen hypotheekrenteaftrek leidt tot lagere woonlasten | opinie
In dit artikel:
De hypotheekrenteaftrek, ooit vrijwel onaantastbaar en vooral afgeschoten door rechts, staat nu ook op losse schroeven nu het CDA zich heeft gekeerd: afschaffing (gefaseerd) ligt binnen handbereik. Bijna alle vooraanstaande economische instituten en de meerderheid van economen pleiten voor afschaffing omdat de aftrek huizenprijzen opdrijft, starters de markt uitsluit en huurders relatief zwaarder belast worden. Zonder aftrek zouden zowel koopprijzen als huren naar verwachting dalen, wat doorstroming en instroom op de woningmarkt bevordert en de overheid jaarlijks ongeveer 11 miljard euro aan belastingverlies bespaart — exclusief lagere uitgaven aan huurtoeslag.
Politiek is alleen de VVD nog voor behoud. Het argument: zonder aftrek stijgen de maandelijkse lasten voor huiseigenaren. Volgens de auteur is dat op te vangen met een royale overgangsregeling; bijvoorbeeld door de aftrek te behouden voor wie al een hypotheek heeft, zodat huidige eigenaren niet plotseling worden benadeeld. Op langere termijn (circa 30 jaar) wordt de situatie anders beoordeeld: lagere huizenprijzen door afschaffing verminderen de benodigde leenruimte en daarmee de netto maandlasten van kopers.
Het artikel illustreert dit met cijfers: een starter koopt gemiddeld voor ruim 300.000 euro en leent na eigen inbreng zo’n 260.000 euro. Bij 30 jaar annuïteiten en 3,5% rente is de bruto last circa 1.242 euro; door renteaftrek daalt dat naar ongeveer 1.065 euro. Als huizen 14% goedkoper worden — een geschatte omvangseffect — scheelt dat ongeveer 34.000 euro aan lening, waardoor de maandelijkse last uiteindelijk rond 1.044 euro uitkomt: dus netto goedkoper dan met aftrek.
Winnaars van afschaffing zijn huurders, de woningmarkt als geheel en de schatkist; zelfs kopers kunnen op termijn profiteren. Verliezers zijn vooral hypotheekverstrekkers (minder rente-inkomsten) en erfgenamen van huizenbezitters vanwege lagere woningwaarden. De auteur concludeert dat deze nadelen geen reden zijn om de aftrek te handhaven en hekelt de VVD omdat die uit vrees voor ontevreden bestaande huiseigenaren hervorming blokkeert en zo politieke besluitvorming vertraagt. Auteur: Sytze de Boer, econoom en onafhankelijk financieel adviseur (voormalig DNB, CPB en ministerie van Financiën).